Donibane gaua

"Sañoan, Sañoan gaur dala
Bier dala Donione,
etzi San Joan-biramune.
Gure soloan lapurrik es;
badagos bere, erre beites.
Artoak eta gariek gorde,
siraunek eta sapoak eta subeak
eta pisti gustiek erre."

Larrabetzun kantatzen zuten Donibane gauean, gari-sorta isiotuekin etxeko solo guztietatik ibiliz

Non daude lapurrak? Non ziraun, apo eta sugeak?
Bageneki...

Sumendien azpian

Herenegun, gero eta euskara gutxiagoz egiten den herri honetan, Sumendiaren azpian, Malcolm Lowryren nobelaren euskarazko itzulpena ikusi dut liburu salduenetarikoen artean Deia egunkariko Ortzadar gehigarrian.

Espainiako gerra galdurik zegoenean (gaur, Ekainak 19, Liberación de Bilbao) eta hemen hildakoen egun ikaragarrienak ospatzen zituztenean frankistek, Mexikon, Popocatépetl azpian, Baudelaire-ren dizipuluek, absenta gogoan, mezkal eta tekila edaten zituzten Hildakoen Egunean: “ Denboraren esklabo martirizatuak ez izateko, hordi zaitezte, hordi zaitezte gelditu gabe! Ardoz, poesiaz edo bertutez, nahi duzuen moduan!"

Irakurri behar dut Karlos del Olmo-ren itzulpen hori. Lan zaila berea, alajaina!

Orain, sumendiaren azpian, baina bere bonbetatik salbu, idazten dut idazteari ez uzteko. Gogoratzen saiatuz zerbait datorkit gogora: Lowry-ren liburuko pasarte batean Euzkadi hitzak dirdira egiten du kartel argitsu batetik (bai!!! sinestezina badaere). Basoan galdurik daude protagonistak, ekaitza eta tragedia lehertzear, amaiera heltzen ari da...

Abisua edo faroa da kartela?

Harrigarria.

Manuel Monterok Bajo los volcanes. Identidad contra convivencia izenburuko liburua idatzi berri du.

Lana pilatzen zait

Jose Miel Barandiaranen Herensugea

Jose Miel Barandiaranek bere Diccionario de Mitologia Vasca-n (euskaratuta al dago?) Herensugeari ondoko definizio hau ematen dio: “genio diabólico que aparece en forma de serpiente”.
Hori kontutan harturik, XIX mendeko zenbait karlistak trenari burnizko herensugea deitzea (ikusi beheko sarrera) erabat justifikatuta zegoela esan daiteke.

Gaur egungo oposizioa AHTari antzeko arrazoietan oinarriturik al dago?
Ez dut hitz egiten azaleko arrazoiez: ardura ekologistak, gehiegizko gastuak...den-dena oso arrazoigarria. Ez, ni sakoneko sentipenez ari naiz, psikologiak azaltzen dituenak.

Kontsidera dezagun, alde batetik, sugearen esangura falikoa pentsamendu freudiarretan. Beste alde batetik, ezaguna da Elizak betidanik Emakumearen eta Sugearen artean planteatu duen kontrajartzea: "Elkarren etsai egingo zaituztet hi eta emakumea, hire eta haren ondorengotza; honek burua zapalduko "

Argi dago!!: XIX mendeko karlistek eta haien gaur egungo jarraitzaileek ezin dezakete onartu inolaz ere gure Ama Euskal Herria (makularik gabeko emakume txit birjina) izorratuta izan dadila Deabruak bidalitako Herensuge Lizun horrek.

Irakurketa erlijiotsua badu ere, nik ez dut egingo zeren eta neure antiklerikalismo osasungaitzari uzten saiatzen ari naizen.

Joan Mari Irigoienen Babilonia

Ez da berria tren baten aurkako gatazka gure herrian. Orain Abiadura Handiko Trenaren kontra jotzea egokitu zaigu baina dela 130 urte lehenengo trenen kontra jo genuen. Joan Mari Irigoienek 1876an gertaturikoaz Babilonia nobela burutzen du.

Gipuzkoa sakoneko jende umilak ez zuen begi onez ikusten trenbidearen eraketa
"...ke beltza darion burnizko herensugea da trena, su eta fu dariona, deabruaren asmakizun"

"...hor jarri nahi digute, gure zelai eta soroak zanpatzeko, gure mendiak galtzeko, gure lurra erdibitzeko, zerua kutsatzeko...”

Apaizek, beti legez, aurrerapenen kontra apustua egiten zuten
"...Trenaren alde dagoena bekatu mortalean dago. Aitaren eta Semearen..."

Batzuek jende xume eta kontserbakorraren ideiak armen bidez defendatzera prest zeuden.
" ...Nik banekien karlista asko zegoela trenbidearen kontra baina banekien, baita ere, jende askori ematen ziola lana..."

"...Gerra bat. Nola bukatuko dugu trenarekin bestela, gerraren bidez ez bada? Hamaika fusil dago hor nonbait, lurpean ezkutaturi, mementu hori datorrenerako! "

Hondamendiko adarrak entzun ziren eta katastrofea gertatu zen
"Trenaren etorrerarekin batera animalia guztiak asaldatu ziren eta bolada batean Babiloniako oiloek ez zuten arrautzarik errun, behiek –lehengotik ere esne urrikoak izanik- ez zuten esne tantarik eman eta negua iraganda udaberria heldu zenean, txoriek ez zuten barano haietan habiarik jarri...."

Hala ere Euskal Herriak biziraun zuen pulpitutik entzuten bazen ere:
"Eroriko zara, erori Babilo (*) handia!
Deabruen bizileku bihurtu zara,
espiritu gaizto guztien zulo,
zeren eta zure merkatariak
lurreko ahaltsuenak baitziren,
eta zeure sorginkeriez
herri guztiak engainatu baitituzu.
Zikindua zaude
profeta, fededun eta lurrean hilak
izan diren guztien odolaz"
(Isaias, Apokalipsia)
(*) Transkizioaren errorea? Bilbao agian?