Thursday 28 February 2008

Uxue Alberdi, Koldo Izagirre eta Paul Celan

Atzo Uxue Alberdik bere Aulki bat elurretan liburuaz hitz egin zuen Deustuko Gazte lokalean Berbaizu taldeak antolaturiko jardueran. Hain gaztea izanda ere Uxue Alberdik lan txukuna egin du ipuin bilduma hau sortuz. Agian, hotzegiak?

Hala ere, Berbaizuk buruturiko ekintzak orain dela bospasei urteko beste bat ekarri dit burura Koldo Izagirrerena, hain zuzen, leku berean eta antzeko datan. Ez dakit Metxa-z edo Agirre zaharraren gartzelaldi berria-z mintzatzera etorri zen -nire oroitzapenak badoaz desagertzen lanbroen artean- baina aipatu zituen beste kontu batzuk gogoratzen ditut:

Adibidez, Paul Celan eta bere poesia bat:
Negra leche del alba la bebemos al atardecer
la bebemos a mediodía y en la mañana y en la noche
bebemos y bebemos
cavamos una tumba en el aire no se yace estrechamente en él
Un hombre habita en la casa juega con las serpientes escribe
lo escribe y sale de la casa y brillan las estrellas silba a sus
mastines
silba a sus judíos hace cavar una tumba en la tierra
ordena tocad para la danza

Negra leche del alba te bebemos de noche
te bebemos en la mañana y al mediodía te bebemos al atardecer
bebemos y bebemos
Un hombre habita en la casa juega con las serpientes escribe
escribe al oscurecer en Alemania tus cabellos de oro Margarete
tus cabellos de ceniza Sulamita cavamos una tumba en el aire no
se yace estrechamente en él
Grita cavad unos la tierra más profunda y los otros cantad sonad
empuña el hierro en la cintura lo blande sus ojos son azules
cavad unos más hondo con las palas y los otros tocad para la
danza….

Adibidez, surrealismoa eta bere funtzio iraultzailea gure gizartean.
Oraintxe burura datorkit –zer buru kaotikoa daukadan- Guggenheim museo bilbotarrak bihar “Surrealismoaren gauzak” erakusketa martxan jarriko duela: Magritte, Dali, Tanguy... Iraultzaileak ote?

Adibidez –eta uste dut errepikatzen naizela- emakumeenganako diskriminazio positiboa euskal literaturan.
Zer pentsatzen ote du Koldo Izagirrek Uxue Alberdiren lanaz?

Adibidez, sarien banaketa gure literaturan. Baina horretaz argiago mintzatu zen Utikan Euskadi Sariak manifestuan.

Koldo, Koldo! Ez bazina existituko, asmatuko zintuzkegun!

Wednesday 27 February 2008

Susan Sontag, Peter Handke eta Ibar ibaia


Ibar du izena Mitrovica hiri kosovoarra banantzen duen ibaiak: Iparraldean serbiarrak daude, hegoaldean albaniar-kosovoarrak.
Hegoalde horretan Susan Sontag-ek hartu zuen posizio 1999 urte madarikatuan. Idazle estatubatuarrak albaniar-kosovarren bandera hartu, ezkertiar gehienok legez, eta bere herri boteretsuaren bonbardaketen alde agertu zen.

Oi Belgrado, inoiz ez zara Gernika edo Dresde bezalakorik izango! Guztiok ahaztu ditugu ilunpeko egun haiek.

Ibar ibaiaren Iparraldeko parapetoetan, serbiarrekin batera, Peter Handke idazle austriarra ikusi genuen. Mota guztietako irainez eta mespretxuz bultzatuta bere munduan isolatu zen. Serbiarren aldeko jarrera hartzea ere! Horrenbeste gogoeta, gizakien arimaren azterketa burutu ondoren, gizajoak, artean, ez zekien (eta oraindik ez omen daki) non dagoen Ongia eta Gaizkia. Itsu ahalena! Ez zuen ikusi USAko guda-hegazkinek adierazten zigutela bidea?

Orain, gu geu, geure malkoz eraturiko ibar honetan zoriontsu sentitzen gara bandera gorrietan arrano beltza kulunkatzen ikusiz. Azkenik nazio-subiranotasuna aintzakotzat hartzen ari da Europan! Zerua hurbilago dugu.

Amen

Monday 18 February 2008

Salbuespen egoerari stop

Otsailaren 15ean Greba orokorraren jardunaldiari buruzko informazio bila joan nintzen euskaraz daukagun egunkari bakarrera. Berria, hain zuzen. Bigarren eta hirugarren orrialdeetan lortu nuen informazio hori: 143 lerro Lab sindikatuaren eta Rafa Diez-en ikuspuntutik, eta 57 lerro beste erakunde batzuen ikuspuntua azalduz (22, Eusko Jaurlaritzarena; 10, Ezker Batuarena; 9, Aralarrena; 7, EAJ-rena; Confebask-ena, 6; PSE-EErena, 3).

Egun berean Anjel Lertxundik Kontrola Europan artikulua idatzi zuen eta Fito Rodriguezek Gau luzea.

Monday 11 February 2008

Atxaga, Bolaño, Coetzee eta Muñozen naufragioak


Orain dela gutxi kasualitateak J. M. Coetzee hegoafrikarraren Foe nobela jarri zuen nire eskuetan. Daniel Defoe-ren Robinson Crusoe liburuaren interpretazio libre eta labur honetan Coetzee-k gogoeta pirandellotarrak jorratzen ditu (egilearen bila doan pertsonaiarenak). Planteamendu interesgarriak ditu (hala nola, Friday pertsonaiaren komunikazio-ezintasunak sortzen duen oinarrizko informazio eza istorioan). Hala ere, naufragio gaiak harrapatu nau, nonahi aurkitzen ari bainaiz azken boladan:

Bernardo Atxagaren naufragio urruneko lurraldeetatik, berak eginez Robinson Crusoek egingo ez zuena, informatzen digunez bere blogean
Jokin Muñoz Bilboko Santutxu-Txurdinaga irla bakartian bere Antzararen bidea-ko naufragoez (Lisa, Gigi, Jesus..) mintzatuz.
Arriaga antzokian Roberto Bolañoren 2666 nobelaren antzerkirako bertsioa -Alex Rigola kataluniarrarena- dastatzean, liburuko ideia batzuk gogoratuz. Horien artean Bolañok berak naufrago legez aurkezten duenean bere burua: Amalfitano, idazlearen alter ego (txiletarra, Mexiko eta Catalunyan bizi izandakoa…), Mexikoko Santa Teresa basamortu-irlan biziz eta burua galduz....

Saturday 9 February 2008

Felix Maria Samaniego eta inauteriak


Orain dela 220 urte baziren aratusteak Bilbon, Argien Mendeak distira egiten zuen ere gure herrian, neska ederrei buruz hitz egin eta idatzi ahal zen, denbora berrien atarian geunden, hurrengo urtean Iraultza Frantsesa nagusituko zen.... baina ez, amets bat besterik ez zen. Etorriko zen mendeak ez zuen argirik ekarriko gurera, iluntasuna baizik. Oscurantismoak eraman gintuen gerra batetik bestera Jainko eta Errege urrunak Foru hurbilekin nahaspilatuz. Samaniegoren poesia erraza eta dibertigarria ganbarako kutxan lurperatua geratu zen denbora luzez. Honela kantatzen zuen idazle arabarrak garai alai haietan:

Sueño del martes de Carnaval en Bilbao (1788)
Ninfas del Nervión,
la cabeza alzad
y con vuestras gracias
mi pluma guiad.
En la última noche
de este carnaval
de fatiga lleno
me marché a acostar;
rendido mi cuerpo
de tanto bailar,
deseaba con ansia
la tranquilidad.
Mas la fantasía,
por hacerme mal,
de ninguna suerte
se quiso aquietar.
Del día y la noche
la festividad
me ofrecía objetos
de gran variedad:
¡Qué de cosas tuve
yo que repasar!
La plaza, las calles,
el fresco Arenal,
comedias graciosas,
la Consistorial,
y el lucido baile
que vi celebrar.
Allí estaba Laura,
belleza sin par,
acordeme, y esto
me hizo desvelar.
Al cabo Morfeo
me pudo engañar
y hube de rendirme
a su potestad.
Plántome al instante
en el Arenal
a ver sus primores,
riqueza y beldad.
Máscaras diversas
me hizo reparar
y mucho en sus trajes
hallé que notar.
Cada cual tenía
también su señal
con una divisa
muy particular.
Un hermoso genio,
viniéndome a hablar,
trajes y divisas
me pudo explicar.
¡Válgame Dios, cuánto
pudiera contar
si fuera tan fácil
como fue soñar!
Solamente quiero
en breve apuntar
lo poco que de ello
me puedo acordar.

Locations of visitors to this page